[vc_row padding_top=”0″ padding_bottom=”0″][vc_column][vc_column_text]Voel jij je verantwoordelijk voor de mentale gezondheid van jouw projectleden? Nee? NU DOEN!
De media kunnen niet meer om de burn-out heen (Desart et al., 2017). In Nederland hebben 1,3 miljoen werknemers last van burn-out klachten (TNO innovation for life, 2022). Mentale gezondheid in Nederland was in de eerste helft van 2021 op het dieptepunt (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021). Tijdens mijn research thesis heb ik mij gericht op beroepsziekte nummer 1, een burn-out. Het onderzoek is uitgevoerd binnen het afstuderen van de voltijd Master Projectmanagement aan de Hogeschool Utrecht, vandaar dat er is gekeken vanuit het perspectief van de projectmanager. Het belangrijkste in het signaleren van een burn-out is het signaleren van symptomen, want zonder het signaleren kan er niet op gehandeld worden, daarom de onderzoeksvraag: “Hoe signaleert de projectmanager burn-out klachten bij projectteamleden van generatie Y?”.
Waarom aandacht aan mentale gezondheid?
Het Centraal Bureau van de Statistiek meet de mentale gezondheid van Nederlanders en heeft kunnen concluderen dat 15% van de bevolking van >12 jaar psychisch ongezond is. Het is nog nooit zo slecht geweest. Generatie Y is het vaakst psychisch ongezond [NB dit zijn de zgn. millennials, geboren tussen 1985 en 2000]. Zij scoorden hoog op zich somber voelen en neerslachtig zijn en daar komt bij dat 4 op de 10 jongvolwassen zich somberder voelt dan voor de coronacrisis (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021).
In een onderzoek van de Tilburgse University is aan werkende Nederlanders gevraagd of zij open zouden zijn over psychische problemen. In dat onderzoek gaf 74% aan psychische problemen wel te bespreken met als belangrijkste reden dat 63% zich verantwoordelijk voelt voor het werk en 60% omdat zij een goede relatie hebben met de leidinggevende. Een goede relatie met de leidinggevende en een positief werkklimaat is daarom volgens deze onderzoekers dan ook van groot belang voor de preventie van psychisch verzuim (Brouwers, 2020).
Wat schrijft de wetenschappelijke literatuur?
Er is op basis van literatuur de volgende Nederlandse definitie van een burn-out tot stand gekomen (Pinto et al., 2014; Maslach et al., 2001; Schaufeli & Enzmann, 1998): Een burn-out is een psychologisch syndroom van emotionele uitputting, cynisme en verminderde persoonlijke prestaties. Burn-out binnen organisaties is ongewenst, omdat de gevolgen van een burn-out hoge gezondheids-, ziekteverzuim- en vervangingskosten met zich mee kan brengen, in toevoeging op ondermaatse prestaties. De literatuur toont aan dat er veel symptomen zijn, vanuit dit inzicht die is ontstaan is besloten om in het onderzoek aandacht te besteden aan de kennis van projectmanagers op het gebied van een burn-out en de symptomen. Er is een lijst met symptomen opgesteld. Deze symptomen kunnen worden onderverdeeld in lichamelijke en psychologische symptomen en ziet er als volgt uit:
De lijst van symptomen is samengesteld aan de hand van de volgende bronnen: (Verkuil et al., 2010; Dewulf & Vangronsveld, 2012; Schaap et al., 1995; Nederlands Huisartsen Genootschap, z.d.; Rübsteck, z.d.; MENTAALvitaal, z.d.; Burn Out Poli, z.d.; MIND, z.d.).
Om antwoord te kunnen geven over hoe huidige projectmanagers symptomen signaleren, is er gebruikgemaakt van interviews met verschillende projectmanagers die werkzaam zijn in het domein ICT. De doelgroep van dit onderzoek bestond uit projectmanagers die leidinggeven aan een projectteam met projectleden uit generatie Y. Er wordt geschreven dat onder generatie Y veel mensen met burn-out klachten zijn en daarom is het aannemelijk dat deze zich ook in projectteams bevinden.
Resultaten uit het onderzoek
Het onderzoek laat zien dat projectmanagers gebruikmaken van contact hebben met mensen om burn-out klachten te signaleren. Als belangrijkste signaal wordt het niet nakomen van afspraken en gedragsverandering genoemd. De student heeft symptomen uit de literatuur gepakt. Er zijn vier categorieën waaronder de symptomen zijn verdeeld: ‘Fysiek’, ‘Gedrag’, ‘Emotioneel’ en ‘Denken’. Projectmanagers zijn zich bewust van alle symptomen uit de categorie ‘Emotioneel’. ‘Fysiek’ bevat 14 symptomen, waarvan er nul worden opgenoemd als symptoom. De projectmanagers associëren alle emotionele symptomen met een burn-out. 50% Van de fysieke symptomen worden geassocieerd, ~36% bij de symptomen van gedrag en ~64% bij de categorie denken. In de bevindingen is te zien dat sommige symptomen van een burn-out niet geassocieerd worden met een burn-out. Wat kan duiden op een tekortkoming in achtergrondkennis van burn-out symptomen. Ook is te zien dat sommige symptomen van een burn-out wel geassocieerd worden met een burn-out, maar geen signaal zijn. Dat kan erop duiden dat deze symptomen lastig te herkennen zijn of dat er een tekortkoming is in het herkennen van de signalen.
Gevolgen van een burn-out voor projecten
In het onderzoek is ook aandacht besteed aan de gevolgen van een burn-out op projecten. Alle projectmanagers die meewerkten aan het onderzoek hadden zelf een burn-out gehad of een projectlid in hun team gehad met een burn-out, terwijl zij vooraf niet wisten dat het onderzoek over mentale gezondheid ging. Wat zijn de gevolgen van een burn-out op projecten en waarom is het dus belangrijk om er actief mee bezig te zijn? Er zijn vele gevolgen, kort samengevat: minder productiviteit, capaciteits- en tijdsverlies, lastig samenwerken en hogere kosten. Maar ook kan er een ongewenste sfeer ontstaan met een negatieve energie of onrust. Ook kwaliteitsverlies is niet onbekend. Dit zijn veel en grote gevolgen voor een project. Tijdens een interview gaf een projectmanager aan dat een project dan net zo goed kan stoppen omdat er vaak een puinhoop van is gemaakt, omdat een burn-out niet in een week is ontstaan en het werk bij deze projectmanager al weken niet naar behoren was uitgevoerd.
Conclusie
Er zijn twee scenario’s zichtbaar. Het eerste scenario is bij bijvoorbeeld de symptomen ‘onzeker’ en ‘onrustig’. De projectmanagers associëren dit symptoom niet met een burn-out en zien het niet als een signaal. Dat kan erop duiden dat er te weinig achtergrondkennis is over burn-out symptomen. Daarnaast is er een tweede scenario dat in het onderzoek zichtbaar is geworden. Dit is bij bijvoorbeeld piekeren: de projectmanagers hebben wel een associatie maar zien het niet als een signaal. Ze weten wel dat het een symptoom is, maar het is of lastig te herkennen of ze hebben de kennis niet om het te kunnen herkennen.
Advies voor projectmanagers
Verdiep je eens in de achtergrond van een burn-out. Zorg dat je de kennis hebt van symptomen en het herkennen van de signalen zodat jij je bewust bent van alle symptomen en de signalen die kunnen worden afgegeven door de projectteamleden. Voel je verantwoordelijk voor de gevolgen van een burn-out voor jouw project, maar ook voor de mentale gezondheid van je teamleden. Zorg dat je de kennis hebt om een goede projectmanager te zijn.
Bronnen
Brouwers, E. (2020, juli 7). Kwart Nederlandse werknemers zou psychische problemen niet met leidinggevende bespreken. Opgehaald van Tilburg University.
Burn Out Poli. (z.d.). Symptomen burn out. Opgehaald van Burn Out Poli.
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2021, september 3). Mentale gezondheid in eerste helft 2021 op dieptepunt. Opgehaald van CBS.
Desart, S., Schaufeli, W., & De Witte, H. (2017, februari 20). Op zoek naar een nieuwe definitie van burn-out. Opgehaald van KU Leuven blogt.
Dewulf, L., & Vangronsveld, G. (2012). HELP! MIJN BATTERIJEN LOPEN LEEG. In L. Dewulf, & G. Vangronsveld, HELP! MIJN BATTERIJEN LOPEN LEEG. Leuven: LannooCampus.
Maslach, C., Schaufeli, W., & Leiter, M. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology
MENTAALvitaal. (z.d.). Alles over een burn-out. Opgehaald van MENTAALvitaal.
MIND. (z.d.). Klachten burn-out. Opgehaald van MIND.
Nederlands Huisartsen Genootschap. (z.d.). Ik heb een burn-out. Opgehaald van thuisarts.nl.
Pinto, J. K., Dawood, S., & Pinto, M. (2014, mei). Project management and burnout: Implications of the Demand–Control–Support model on project-based work. International Journal of Project Management., 32(4), 578-589. Opgehaald van International Journal of Project Management Volume 32, Issue 4, May 2014, Pages 578-589.
Rübsteck, L. (z.d.). Burn-out. Opgehaald van Psychologen Nederland.
Schaap, C., Schaufeli, W., & Hoogduin, K. (1995). Diagnostiek en behandeling van chronische werkstress en burnout. Dth 15.
Schaufeli, W., & Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study & practice a critical analysis. In W. Schaufeli, & D. Enzmann, The burnout companion to study & practice a critical analysis. London: British Library Cataloguing-in-Publication Data. Opgehaald van Google Books.
TNO innovation for life. (2022). Factsheet week van de werkstress. Opgehaald van TNO innovation for life.
Verkuil, B., van Emmerik, A., & Holtrop, R. (2010). 2 Hoe kan de huisarts stress en burnout herkennen en behandelen?. In: Een patiënt met stress en burnout. Houten. : Bohn Stafleu van Loghum.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”20″][vc_column][vc_column_text]
Een bijdrage van
Eva Hofland heeft in juni 2023 de master Projectmanagement afgerond aan de Hogeschool Utrecht. Zij behoorde tot het eerste cohort van deze master. Voor haar master heeft ze een bachelor Food & Business afgerond.
Momenteel is Eva werkzaam als projectmanager marketing bij Normec. Ze houdt zich bezig met projectmanagement van diverse rebrandingsprojecten.
[/vc_column_text][kleo_social_share][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”18182″ img_size=”large” onclick=”custom_link” img_link_target=”_blank” link=”https://www.hdmwp-demo.nl/de-waarde-van-lid-zijn/”][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”17425″ img_size=”large” onclick=”custom_link” img_link_target=”_blank” link=”https://www.hdmwp-demo.nl/winkel/eventkalender/”][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”0″][vc_column][vc_posts_grid loop=”size:12|order_by:date|post_type:post|categories:827″][/vc_column][/vc_row]