[vc_row padding_top=”0″ padding_bottom=”0″][vc_column][vc_column_text]We leven in 2023 en dus vroegen we wat ChatGPT als trends ziet op het gebied van projectmanagement. Het antwoord staat in het eerste kader in de tekst hieronder. ‘Overall, these trends reflect a shift towards more flexible, collaborative, 
and data-driven approaches to project management, as well as a greater focus on sustainability and emotional intelligence’, zegt ChatGPT. Klopt dit allemaal? We vroegen aan Bert van der Hooft of hij de ChatGPT-antwoorden ook is tegengekomen in de IPMA-sessies over trends in projectmanagement.
Auteurs: Ronald Kappert & Leo Klaver
‘Noem mij maar community werker’, zo begint Bert van der Hooft het gesprek. ‘Ik breng mensen bij elkaar in een community om van daaruit een dialoog op te starten, in dit geval over hoe de ontwikkeling van de professie project-, programma- & portfoliomanagement in een hogere versnelling te brengen.’
Voor IPMA heb je rond de 250 bijeenkomsten gehouden…
‘Ja, veel van wat ik in dit gesprek ga zeggen is gebaseerd op wat ik in die bijeenkomsten, onze podcasts en videoproducties heb gehoord en wat door deelnemers mij aan kennis is overgebracht. Trendanalyse is het verhaal van tien blinde mannen die een olifant vasthouden. Met waarnemingen als: volgens mij heb ik een boom vast, nee, ik voel een stuk touw, nee, ik heb een poot te pakken. Waarnemen is wat anders dan zaken voor waar nemen. Waarnemen en vervolgens duiden doe je met elkaar.
Ik heb in de afgelopen 35 jaar het belang geleerd van een meervoudige kijk op de dingen die je om je heen ziet gebeuren. Ik zoek dus naar professionals werkzaam in het vak en naar studenten die onderzoek willen doen. Met elkaar krijg je de verschillende beelden over ontwikkelingen bij elkaar. Belangrijk is om vervolgens de dialoog over te starten over de waargenomen patronen. En tenslotte de duiding wat dit betekent voor de professie’.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”10″ padding_bottom=”10″][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]
Is het niet heel lastig om het gehele beeld te vinden en te omschrijven? Heb je het dan nog wel over de echte trends? En wat zijn die anno 2023?
‘Trends zijn net als de waarheid complex, meervoudig en daardoor lastig te duiden. Het is nodig om breed te kijken, ook naar wat zich in het verleden heeft afgespeeld. Een trend is in mijn ogen pas een trend als men de impact daarvan herkent, erkent en voelt in de maatschappij, in de eigen omgeving. Voor de projectmanager dus in projecten, met als vervolgvraag: wat betekent de trend voor mijn set aan competenties? Moet ik iets bijleren? Antwoorden daarop zijn niet makkelijk te geven zonder met anderen te praten over hoe de trend te duiden.
Voor mij persoonlijk is een trend vooral een instrument om de dialoog daarover op te starten. De kracht van de projectprofessionals is dat zij getuigen van reflectief vermogen: de trend vanuit het eigen handelen duiden. Minder aan bod in bijeenkomsten komt de impact van trends op bedrijfsmodellen. Wellicht zijn we ons daarin nog te weinig als gesprekspartner?
Wat we gedaan hebben is onze bijeenkomsten gevolgd om te kijken welke trends en leven in onze community (van binnen naar buiten). Daarnaast hebben we een trendverkenning opgezet om in speciale sessie dat te duiden (van buiten naar binnen). Zie de IPMA trendverkenning 2023.[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_message message_box_color=”blue” icon_type=”fontawesome”]Trends in projectmanagement volgens ChatGPT
- Agile Methodologies: Agile is a project management approach that emphasizes flexibility, collaboration, and rapid iterations. This approach is becoming increasingly popular in software development and other industries.
- Remote Work: The COVID-19 pandemic has accelerated the trend towards remote work, which has also impacted project management. Many project managers are now leading distributed teams, and must adapt their processes and tools accordingly.
- Artificial Intelligence: AI-powered project management tools are becoming more common, and can help automate tasks such as scheduling, resource allocation, and risk management.
- Sustainability: There is a growing emphasis on incorporating sustainable practices into project management, such as reducing waste, minimizing carbon emissions, and promoting social responsibility.
- Data-Driven Decision Making: Project managers are increasingly using data to inform their decisions and measure progress. This includes using tools such as dashboards and analytics to track project metrics and identify areas for improvement.
- Emotional Intelligence: The ability to manage emotions and build strong relationships is becoming more important for project managers. Emotional intelligence can help project managers communicate effectively, build trust, and manage conflicts.
[/vc_message][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”10″ padding_bottom=”10″][vc_column][vc_column_text]In die verbinding tussen binnen en buiten denk ik de volgende patronen te zien:
- Projectmanagement en Strategy groeien naar elkaar toe. De projectprofessional gaat meer en meer strategiseren: er is een beweging ingezet waarbij projectmanagers enerzijds betrokken worden in de strategieformulering en anderzijds waarbij de strategie zich vormt bij de realisatie van projecten en programma’s. Maar tegelijkertijd zien we groeipotentieel.
- Projecten krijgen vaker een semi-vaste bezetting, waarbij er lijncompetenties nodig zijn en een afbakening met de rolverdeling met de lijn.
- Hybride en Remote Werken vragen om een situationele blend en competenties.
- Soft Skills zijn en blijven belangrijk. Er is een roep om de juiste leiders (emotioneel intelligente leider, dienend leider). We zien dat terug in vele bijeenkomsten over “verbinden”.
- De kerncompetentie van PM is het structureren en faseren van projecten en programma’s. We zien dat terug in een groeiende aandacht voor hybride project management: waterval, agile en fragile.
- De burn-out rate gaat niet alleen meer over geld, maar ook over de mentale gezondheid van mensen om hun passie niet te laten opbranden. We zien dat terug in vele bijeenkomsten van veerkracht tot aan vertrouwen.
- Tooling: er is een roep om betere tooling, maar de vraag naar kunstmatige intelligentie & automation is recent zeker wakker gekust met instrumenten als ChatGTP.
- Kunstmatige Intelligentie & Automation zien we nog niet in ons vakgebied breed in de belangstelling staan. Dito het belang voor data-analyse projectmanagement. Dat zou met name voor grote projecten met een blijvende te lage kans op succes van toegevoegde waarde zijn.
Wat betekent een trend als Soft Skills voor de projectmanager?
‘Kijk vooral naar je soft skills, want die skills worden steeds belangrijker, zeker in een online hybride context. Hoe hou je een goede samenwerking in stand met maar beperkte non-verbale communicatie? Hoe hou je in zo’n context mensen in de passiestand? Bevlogenheid doet je project vliegen; een gebrek daaraan doet het vervliegen.’
Welke trends wil je nog meer toelichten?
‘Wat ook zeer leeft in de community is dat projecten steeds vaker een semi-vaste bezetting kennen waardoor er betere afstemming nodig is met de lijnorganisatie. Een andere bovendrijvende trend is dat er anno 2023 veel meer aandacht nodig is voor de mentale zorg van mensen. Lag de focus vroeger op het managen van het budget, in combinatie met de beschikbare hoeveelheid tijd, tegenwoordig is de factor arbeid veel belangrijker.
Aandacht voor mensen en arbeid lag eerder bij de lijnmanagers maar komt tegenwoordig steeds vaker terecht bij projectmanagers. Projectmanagers moeten zich dus ontwikkelen richting gedifferentieerd leiderschap om dat goed te kunnen doen. In een emotionele context, maar ook situationeel. Ze moeten allround worden.’[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”10″ padding_bottom=”10″][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]
Betekent dat dat de projectmanager een volwaardig gesprekspartner van de lijnmanager moet worden?
‘Ja, strategie en uitvoering groeien steeds meer naar elkaar toe, dus ook de functies van lijnmanagement en projectmanagement. Een dialoog tussen deze twee functies kan uitkomst bieden om helderheid te scheppen in hoe projectmanagers zich kunnen verhouden tot de lijnorganisatie. Werk ik als projectmanager alleen naar deliverables toe of werk ik naar de bedoeling zoals neergelegd in een strategie? Dat zijn de cruciale vragen waarop in een dialoog een goed beeld moet worden verkregen. Projectmanagers moeten zich gaan ontwikkelen als gelijkwaardige aan de lijnmanager.’[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_message message_box_color=”blue” icon_type=”fontawesome”]Wie is Bert van der Hooft?
Bert van der Hooft heeft een master degree in verandermanagement. Zijn passie? Kennis en ervaring delen met anderen en blijven leren van hen. Hij begeleidt professionals in de ontwikkeling van veranderkundige competenties en geeft les in dit onderwerp op business schools en universiteiten. Voor de IPMA-community is hij moderator in sessies (waaronder over trends) in projectmanagement. Hij begon zijn loopbaan in de psychiatrie, ging vervolgens door naar het bankwezen en is jaren actief geweest in lijn- en projectmanagement.[/vc_message][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”10″ padding_bottom=”10″][vc_column][vc_column_text]
Helpt dat ook om het succes in projecten te vergroten?
‘In de sessies kwam naar voren dat projectmanagers meer succes wensen, vooral in de grotere projecten bij de overheid, hoewel ik van mening ben dat hetzelfde geldt voor projecten in het bedrijfsleven. Het is een van mijn kernovertuigingen dat het vergroten van succes alleen kan plaatsvinden als projectmanagers zichzelf ontwikkelen tot managers die kunnen reflecteren op wat ze zelf doen in relatie tot anderen. Niet blind een methode volgen als agile of waterval, maar ook andere mengvormen als rolling wave planning daar waar nodig inzetten.
De kerncompetenties van een professionele projectmanager omvatten het kunnen faseren en structureren, maar ook het openstaan voor het gedachtengoed van anderen en het daarnaar luisteren. We hebben Daadkracht, Dialoog en Denkkracht nodig. Organiseren wij in onze opdrachten wel voldoende de dialoog? Hebben we voldoende nagedacht over de impact van dit project? Daadkracht is er meestal wel voldoende bij projectmanagers, maar nemen we daarin voldoende de mensen op de werkvloer in mee die moeten kunnen profiteren van de opbrengsten?’
‘De klassieke opvatting is dat een projectmanager gericht is op het leveren van een aantal producten en dat de opdrachtgever de doelstelling van het geheel bewaakt. Om meer succes te hebben in projecten moeten – hoe moeilijk en lastig dit ook is – de doelstellingen en het behalen daarvan meer richting projectmanager gaan. Als er in een project verschil zit in aanpak tussen opdrachtgever en projectmanager, dan moeten ze daarmee samen naar de CEO kunnen gaan. Gebeurt dat niet, dan blijven de verschillende beelden die men over het behalen van doelstellingen kan hebben om elkaar zweven en blijft het succes niet optimaal.’
Maar er wordt in de professie toch al veel gedaan aan kennisontwikkeling en het delen van kennis?
‘Zeker, maar met het oog op de vergrijzing wordt het steeds belangrijker. In de sessies werd ook benoemd dat we met steeds minder mensen meer moeten doen. Dat is geen latent, maar een manifest probleem. We gaan over drie jaar echt vastlopen. We moeten nu iets doen. Dat kan door niet de resources centraal te laten staan, maar de kerncompetenties van projectmanagers. Kunnen we dit project wel opstarten? Hebben we daarvoor managers met de benodigde capaciteiten beschikbaar? Projectmanagers moeten ervoor waken dat door het toenemen van de complexiteit in projecten ze niet als incapabel worden weggezet.’
Nu kunnen lijnmanagers die de opdrachtgevers in projecten zijn vaak door de veelheid der dingen niet het hele gamma overzien van zaken waarmee een organisatie bezig is…
‘Mee eens. Hoe vaak komt een projectmanager die projecten en de aanpak daarvan en de samenhang met andere projecten wil afstemmen met de lijnmanager niet terug met de conclusie: die weet het ook niet precies. De aandacht voor de samenhang in het bedrijfsbrede proces en de consistentie daarvan wordt steeds gefragmenteerder, terwijl het precies andersom zou moeten zijn. Ook dat is een trend die wordt gezien.’
Zijn trends vaak niet de spreekwoordelijke oude wijn in nieuwe zakken?
‘Ik hoor naarmate ik ouder word zeker vaker dat er aandacht wordt gevraagd voor onderwerpen die er 30 jaar geleden ook waren. Maar het label oude wijn in nieuwe zakken is verkeerd. De werkelijkheid wordt steeds opnieuw gecreëerd en is steeds iets anders. Je moet daarom altijd aandacht blijven geven aan trends die men denkt te zien. Om vervolgens steeds opnieuw en met verbazing de dialoog op te starten: wat betekent het voor ons en onze doelgroep?
Een voorbeeld: kennismanagement was in 2008 in de ogen van CEO’s de minst waarde toevoegende trend. Anno 2023 is het geen vrijblijvende trend meer. Als gezegd, trends moet je gebruiken om na te denken over de mogelijke impact op de samenleving en onze professie. Ik vind de trendverkenningen vanuit de IPMA daarom essentieel omdat het een sociale constructie is die ervoor zorgt dat er betekenis kan worden gegeven aan een trend.’
Kwam er uit de trendsessies naar voren hoe projectmanagers met trends omgaan?
‘Dat is verschillend. In de IPMA-community zijn er professionals, jong of oud, die zich vooral richten op het toepassen van tools, terwijl anderen wel weten dat ze in een transformatiefase zitten en dit pad aan verkennen zijn. Over het algemeen is er in de IPMA-community een duidelijk gevoel is van: we staan stil. Iedereen ziet wel dat er zaken moeten worden veranderd omdat de wereld verandert, omdat er grote uitdagingen liggen, maar er wordt niet voldoende geïnnoveerd binnen de doelgroep projectmanagers om die veranderingen bij te houden, laat staan er een goed antwoord op te hebben. Er zijn geen sprongsgewijze ontwikkelingen meer.’
Dus wat te doen?
‘Stapjes voorwaarts zetten, zeker in de dialoog. We kunnen telkens kijken of in en tijdens een dialoog alle stakeholders van een bepaald onderwerp aan tafel zitten. De projectmanager moet alert zijn op wat er mist in een dialoog. Projectmanagers moeten niet alleen de gewenste projectresultaten opleveren, maar ook het profijt organiseren wat de organisatie, het werkveld aan de resultaten kan hebben. Dat is zeker nodig voor een andere genoemde trend: circulariteit, ofwel sustainability. Daar komt alles samen waarover een projectmanager moet kunnen beschikken, van soft skills tot materiekennis, van samenwerking tot het kunnen voeren van een dialoog met stakeholders.’
Nawoord
ChatGPT zat met de antwoorden juist wat betreft agile, maar benoemde evenwel niet de andere methodieken en de samenhang daarmee. Remote work werd als trend geconstateerd, evenals data en emotionele intelligentie: goed gezien en omschreven. Het beschreef sustainability als trend en zo ook kunstmatige intelligentie. De IPMA-trendverkenning benoemde daarnaast met enige urgentie dat de factor arbeid steeds belangrijker wordt en dat het gevoel bij de deelnemers leeft dat de ontwikkeling van de professie projectmanagement stilstaat.
Het waarnemen van een trend is het begin van de dialoog met elkaar over de betekenis. Wat betekent die trend voor ons vak? En daarop voortbordurend: waar moeten wij, projectmanagers, beter in worden? Een trendverkenning is daarom een voortdurende reflectie want de wereld staat niet stil.
Deze tekst is een herpublicatie van KWD Vakblad – nr. 19, pagina 6.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”10″ padding_bottom=”10″][vc_column][vc_column_text]
Over de auteurs
Ronald Kappert en Leo Klaver zitten in de redactie van KWD Vakblad.
[/vc_column_text][kleo_social_share][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”18182″ img_size=”large” onclick=”custom_link” img_link_target=”_blank” link=”https://www.hdmwp-demo.nl/de-waarde-van-lid-zijn/”][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”17425″ img_size=”large” onclick=”custom_link” img_link_target=”_blank” link=”https://www.hdmwp-demo.nl/winkel/eventkalender/”][/vc_column][/vc_row][vc_row padding_top=”0″][vc_column][vc_posts_grid loop=”size:12|order_by:date|post_type:post|categories:827″][/vc_column][/vc_row]